Jan Porcellis was van Vlaams-Spaanse afkomst en leidde een rusteloos leven. Hij trok vanuit de Spaanse Nederlanden naar Rotterdam en werd leerling van H.C. Vroom. In 1605 trouwde hij met de dochter van H.C. Vroom. Daarna werkte Porcellis in Londen en Middelburg. Door ongunstige omstandigheden werd hij teruggedreven naar Antwerpen, waar hij in 1617 meester werd van het Antwerpse gilde. Daarna ging hij naar Haarlem en Amsterdam voordat hij zich uiteindelijk vestigde in Soutermonde, vlakbij Leyden, waar hij in 1632 overleed. Zijn bekendste leerlingen waren zijn zoon Julius en Simon de Vlieger.

Zijn betekenis wordt pas echt duidelijk als je de lange rij kunstenaars bekijkt die schatplichtig aan hem zijn. Hiertoe behoren de grote meesters van de zeevaart, zoals Simon de Vlieger, Jan van de Capelle, Willem van de Velde de Jonge, Ludolf Bakhuysen en Jan van Goyen, die op hun beurt de kunstenaars van de late achttiende en vroege negentiende eeuw inspireerden. Van Hoogstraten noemde Jan Porcellis de ”Rafaël van de zeeschilderkunst”.